Bezpieczeństwo w chmurze

Dane są dziś kluczowym zasobem nowoczesnej gospodarki cyfrowej – nazywane są nawet „nowym złotem” zarówno dla firm z sektora prywatnego, jak i dla instytucji publicznych. W zdigitalizowanym świecie każdego dnia powstaje nieprzerwany strumień nowych rekordów danych, które w ogromnych ilościach trafiają do Internetu. Część z nich to dane osobowe, stanowiące podstawę cyfrowej tożsamości. Prawdziwym wyzwaniem dla przedsiębiorstw jest nie tylko umiejętne filtrowanie tych informacji, ale przede wszystkim ich bezpieczne przechowywanie.

Celem niniejszego artykułu jest przedstawienie zagadnienia przetwarzania danych w chmurze z perspektywy firmy – od modeli architektury, przez rodzaje umów, aż po środki bezpieczeństwa chroniące przed cyberatakami. Dowiedzą się Państwo, jakie rozwiązania branża wdraża, by zapewnić solidne podstawy do bezpiecznego zarządzania własnymi danymi.

Wprowadzenie do chmury obliczeniowej

Zanim przejdziemy do kwestii bezpieczeństwa w chmurze, warto poznać kilka kluczowych faktów na temat jej działania i struktury. Chmura obliczeniowa to model przetwarzania danych, który umożliwia wygodny dostęp do współdzielonej puli konfigurowalnych zasobów komputerowych (takich jak sieci, serwery, pamięć masowa, aplikacje czy usługi) za pośrednictwem Internetu – w dowolnym czasie i z dowolnego miejsca. Zasoby te mogą być udostępniane szybko, przy minimalnym nakładzie administracyjnym lub interakcji z dostawcą usług. Chmurę można wykorzystywać w trzech głównych wariantach: IaaS (infrastruktura jako usługa), PaaS (platforma jako usługa) oraz SaaS (oprogramowanie jako usługa). Wyróżniamy także różne typy chmur: prywatną, publiczną, społecznościową oraz hybrydową [1].

Modele wdrożenia chmury

W obszarze przetwarzania w chmurze wyróżniamy cztery główne modele udostępniania usług:

1. Chmura publiczna

Chmura publiczna umożliwia wszystkim użytkownikom dostęp do zasobów komputerowych – zarówno sprzętu (system operacyjny, procesor, pamięć), jak i oprogramowania (serwery aplikacji, bazy danych) – na zasadzie subskrypcji lub płatności za rzeczywiste użycie. Przykładowe zastosowania to rozwój i testowanie aplikacji, udostępnianie plików czy usługi poczty elektronicznej.

2. Chmura prywatna

Chmura prywatna jest wykorzystywana wyłącznie przez jedną organizację i może być zarządzana wewnętrznie lub przez zewnętrznego dostawcę IT. Choć jest to rozwiązanie droższe ze względu na inwestycje w infrastrukturę i jej utrzymanie, zapewnia wyższy poziom bezpieczeństwa i lepszą ochronę danych.

3. Chmura hybrydowa

Chmura hybrydowa łączy infrastrukturę chmury prywatnej i publicznej. Firmy wybierają ten model, aby elastycznie skalować zasoby IT – na przykład detalista internetowy może korzystać z chmury publicznej w okresach wzmożonego ruchu, odciążając własną infrastrukturę.

4. Chmura społecznościowa

Chmura społecznościowa obsługuje kilka organizacji, które wspólnie korzystają z zasobów – przykładem są uniwersytety współpracujące w określonych obszarach badawczych lub jednostki administracji publicznej, takie jak wydziały policji. Dostęp do takiej chmury mają wyłącznie członkowie danej społeczności.

Koszty korzystania z chmury publicznej są tradycyjnie niskie, nie wymagają dużych inwestycji początkowych. Chmury prywatne wiążą się z większymi nakładami, ale oferują istotne oszczędności w porównaniu do utrzymania własnej infrastruktury oraz wyższy poziom bezpieczeństwa. Dlatego wiele organizacji przechowuje w chmurach prywatnych dane i aplikacje krytyczne, a chmury publiczne wykorzystuje do mniej wrażliwych zadań, takich jak testowanie czy poczta elektroniczna [2].

Rozwiązania hybrydowe pozwalają zminimalizować lub zdywersyfikować ryzyko cyberataków, zapewniając większą kontrolę nad bezpieczeństwem niż w przypadku wyłącznie chmury publicznej. Dodatkowo, infrastruktura hybrydowa umożliwia wdrożenie indywidualnych standardów bezpieczeństwa i niestandardowych konfiguracji oprogramowania na prywatnych serwerach, co przekłada się na wyższą niezawodność systemu i lepszą identyfikację problemów [3].

Modele architektury usług w chmurze

Biorąc pod uwagę korzyści płynące z rozwiązań hybrydowych – od zwiększonej kontroli po lepszą niezawodność – warto zrozumieć różne modele architektury usług w chmurze. Każdy z nich oferuje inny poziom zarządzania i zakres odpowiedzialności:

1. Infrastruktura jako usługa (IaaS)

Dostawcy IaaS udostępniają podstawową infrastrukturę obliczeniową, pamięć masową, sieci oraz hypervisor do wirtualizacji. Użytkownicy odpowiadają za tworzenie i zarządzanie instancjami, instalowanie systemów operacyjnych, wdrażanie aplikacji i konfigurację środowiska. Model ten jest atrakcyjny dla małych i średnich firm, które nie chcą inwestować we własny sprzęt.

Przykłady: DigitalOcean, AWS, Azure, Google Compute Engine, Hetzner Cloud

2. Platforma jako usługa (PaaS)

Dostawcy PaaS rozszerzają ofertę o systemy operacyjne i oprogramowanie pośredniczące (np. bazy danych). Użytkownicy skupiają się na rozwoju aplikacji, a zarządzanie infrastrukturą pozostaje po stronie platformy.

Przykłady: AWS Elastic Beanstalk, Google App Engine

3. Oprogramowanie jako usługa (SaaS)

Dostawcy SaaS oferują kompletny stos aplikacji dostępnych przez przeglądarkę internetową. Zarządzanie infrastrukturą i zasobami IT leży po stronie dostawcy, natomiast użytkownicy mają kontrolę nad danymi generowanymi przez aplikację.

Przykłady: Salesforce, Dropbox, Google Workspace, aBusiness Suite [4]

Chmura w kontekście umów prawnych

Umowy SaaS nie zostały jeszcze jednoznacznie uregulowane przez ustawodawcę. Obecnie klasyfikuje się je jako umowy mieszane, łączące elementy świadczenia usług, umowy o dzieło oraz najmu. Kluczowy obszar prawny zależy od zapisów dotyczących zakresu usług. Centralnym elementem umowy SaaS jest prawo najmu, ponieważ dostarczanie oprogramowania najtrafniej porównać do czasowego przekazania do użytkowania. Zgodnie z aktualnym stanem prawnym, umowy SaaS traktuje się jako tymczasowe udostępnienie oprogramowania, co jest zgodne z przepisami prawa najmu [5].

Umowy PaaS opierają się głównie na tzw. SLA (Service Level Agreement), które określają minimalny zakres usług oraz prawa i obowiązki obu stron. Ochrona i bezpieczeństwo danych mają tu kluczowe znaczenie, zwłaszcza że usługi PaaS często obejmują przetwarzanie danych wrażliwych. Umowa powinna jasno regulować kwestie ochrony danych osobowych oraz własności intelektualnej – użytkownik zwykle zachowuje prawa do stworzonych aplikacji, a dostawca do platformy [6].

Podsumowanie

Niezależnie od tego, czy prowadzą Państwo startup, firmę z sektora MŚP, czy dużą korporację, bezpieczeństwo w chmurze ma kluczowe znaczenie dla każdej organizacji. Istotne jest nie tylko to, z jakimi dostawcami usług chmurowych Państwo współpracują, ale także jakie warunki ramowe i standardy bezpieczeństwa są ustalone.

Odpowiedzialność za bezpieczeństwo nie spoczywa wyłącznie na dostawcy usług chmurowych – równie ważną rolę odgrywają pracownicy firmy. Regularne inwestowanie w szkolenia i podnoszenie świadomości zespołu pozwala skutecznie wdrażać zasady i procedury bezpieczeństwa. Aby w pełni wykorzystać potencjał chmury, warto inwestować zarówno w utrzymanie własnych systemów, jak i w rekrutację nowych specjalistów IT. Dzięki temu firma może zapewnić bezpieczeństwo systemów, zwiększyć satysfakcję klientów i budować pozytywną reputację w dłuższej perspektywie.

Jednym z głównych wyzwań przy wyborze zewnętrznego dostawcy chmury jest zależność od zagranicznych podmiotów i ich przepisów dotyczących ochrony danych. Firmy radzą sobie z tym, analizując wytyczne dotyczące ochrony danych, wybierając hybrydowe modele chmurowe, oceniając środki bezpieczeństwa i certyfikaty dostawców, przeprowadzając regularne audyty oraz przygotowując się na ewentualne incydenty. Strategie te różnią się w zależności od wielkości firmy i branży, ale zawsze mają na celu zapewnienie zgodności z przepisami i minimalizację ryzyka podczas korzystania z usług chmurowych.

Lista źródeł

Cloud computing
https://www.swissbanking.ch/de/themen/digitalisierung-innovation-cyber-security/cloud-computing

Cloud Deployment Model (2014)
https://www.sciencedirect.com/topics/computer-science/cloud-deployment-model

Zrozumieć chmurę – czy wiesz, czym jest chmura publiczna, a czym chmura hybrydowa? (2023)
https://www.speechlive.com/at/blog/die-cloud-verstehen-wissen-sie-was-eine-public-cloud-und-was-eine-hybride-cloud-ist

Co to jest IaaS? Definicja i interesujące fakty
https://bsh-ag.de/it-wissensdatenbank/iaas-infrastructure-as-a-service/

Platforma jako usługa (PaaS) (2022)
https://www.computerweekly.com/de/definition/Platform-as-a-Service-PaaS

Na co powinieneś zwrócić uwagę przy sporządzaniu umów SaaS (2022)
https://www.top.legal/wissen/saas-vertraege

Umowy dotyczące platform jako usług (umowy PaaS): Przewodnik (2023)
https://www.anwalt.de/rechtstipps/platform-as-a-service-vertraege-paas-vertraege-ein-leitfaden-216904.html

---

Powiązane artykuły

Jaki rodzaj kopii zapasowej jest najlepszy dla moich danych?
Oto jak ważna jest kopia zapasowa danych w prawdziwym życiu
Zalety i wady różnych systemów plików Windows

Napisz komentarz tutaj...